sygnowany i datowany (na krawędzi rzeźby w tle): Marcello Bacciarelli Pin. 1789

Stanisław Antoni Poniatowski (1732-1798), król polski 1764-1795 jako Stanisław II August, przedstawiony jest w brązowym fraku, z orderami Orła Białego i Czarnego, na tle popiersia papieża Piusa VI. Jest to jeden z zaledwie trzech znanych portretów monarchy, które jego nadworny malarz i portrecista, Marcello Bacciarelli (1731-1818), opatrzył swoją sygnaturą. Marmurowy oryginał rzeźby, na którą wskazuje monarcha, wykonanej przez nadwornego rzeźbiarza Stanisława Augusta, André Lebruna, na zamówienie Piusa VI w 1775 Rzymie, nie zachował się. Bacciarellemu posłużył do pracy nad obrazem jej odlew, przywieziony przez Lebruna do Polski (dziś w Muzeum w Łazienkach Królewskich). Wedle ugruntowanej od XIX wieku tradycji, portret polskiego króla z papieskim popiersiem został przez Stanisława Augusta ofiarowany Piusowi VI w zamian za przysłany w 1788 z Rzymu stół z mozaikowym blatem z Ciołkiem, autorstwa Pompeo Saviniego (dziś w Muzeum w Łazienkach); źródłowego potwierdzenia tej informacji nie udało się jednak znaleźć. W Muzeum Narodowym w Poznaniu znajduje się warsztatowa kopia tego obrazu, pochodząca ze zbiorów Edwarda Rastawieckiego.
Proweniencja naszego obrazu nie jest znana. W 1999 nabyty został przez Fundację Zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w Warszawie.

Literatura: D. Juszczak, H. Małachowicz, Portret Stanisława Augusta z popiersiem Piusa VI w Zbiorach Fundacji im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w Warszawie, w: Arx Felicitatis. Księga ku czci Profesora Andrzeja Rottermunda w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 2001, s. 321–330.