Duża komoda typu en tombeau o sfalowanych profilach ścian przedniej i bocznych, wsparta na czterech niskich, ustawionych ukośnie nóżkach. Cztery szuflady rozmieszczone w trzech kondygnacjach – dwie małe pod blatem, wgłębione, rozdzielone prostokątnym polem; poniżej dwie duże szuflady, środkowa wypukła. Kondygnacje szuflad rozdzielone poziomymi, wklęsłymi listwami z brązu. Analogiczne listwy na ściankach bocznych, na wysokości górnej kondygnacji. Od frontu dolna krawędź mebla podkreślona fartuchem o falistym wykroju. Lica szuflad i ścianki boczne zdobione intarsją o motywach ukwieconych gałązek. Kwiatowe kompozycje na szufladach ujęte w prostokątne pola o falistej krawędzi podkreślonej podwójnym żyłkowaniem stanowią dopełnienie dla uchwytów i szyldów otworów kluczowych. Zbliżone kompozycje w górnej partii boków. Dolne pola wypełnione bukietami ujętymi w sze-roką, pięcioboczną ramę o falistej krawędzi i zaokrąglonych górnych narożach. Okucia z brązu złoconego: narożniki dekorowane kobiecymi główkami (espagnolettes), roślinnymi zwisami i perełkowaniem; nogi zakończone pantofelkami z pionowych liści akantu; szyldy w formie kartuszy oraz męskich masek symbolizujących wiatry Boreasza (?); fartuch wypełnia maska kobieca z odwróconą palmetą, ujęta esowato wygiętymi liśćmi akantu. Blat marmurowy z profilowaną krawędzią, powtarzający wykrojem linię oskrzynienia. Zamki w szufladach żelazne, wpuszczane, odkryte.
Typ reprezentacyjnej komody, ukształtowany we Francji, w 2. połowie lat 20. XVIII w., w okresie regencji, i z pewnymi modyfikacjami funkcjonujący do początków lat 80. tego stulecia. Egzemplarze wykonane w czasach Ludwika XV i Ludwika XVI także określano terminem a la régence. Ze względu na płynne, esowate linie i wypukłość w części środkowej mebel kojarzył się współczesnym z sarkofagiem (tombeau). Inne cechy charakterystyczne komody: podział kondygnacji poziomymi wklęsłymi listwami; ujednolicenie dekoracji szuflad górnych i dolnych, dzięki czemu odnosi się wrażenie, że mebel ma tylko trzy duże szuflady; dekoracyjne, plastyczne brązy; mały fartuch powiązany z dolną krawędzią mebla, a nie z dolną szufladą, jak w okresie Ludwika XV. Wczesne egzemplarze komód były okleinowane amarantem lub palisandrem. Bogatszy zestaw fornirów i intarsje pojawiają się po 1730 r.
Mebel ze zbiorów Zamku Królewskiego wykonano ok. 1745–1755, w środkowym okresie mody na komody en tombeau. Świadczą o tym: nieco łagodniejsza linia frontu mebla, nie tak dramatycznie wygięta jak we wczesnych egzemplarzach; wyższe nogi i monumentalny fartuch, nieoddzielony od korpusu poziomą złoconą listwą; intarsjowane kompozycje kwiatowe, które, po przerwie, pojawiają się na meblach w latach 40. XVIII w. Może zastanawiać dobór brązów, jednolity stylistycznie, charakterystyczny dla mebli 1. ćwierci XVIII w. Być może demonstrowano w ten sposób znużenie panującym rokokiem, a w barokowo-regencyjnych okuciach widziano powrót do klasycznego stylu.
Komoda jest pracą François Garniera – ebenisty paryskiego (czynny od ok. 1730, zm. 1760), tworzącego meble w stylu regencji i Ludwika XV, odznaczające się dobrymi proporcjami i starannością wykonania, dekorowane intarsją lub lakierem vernis Martin.
Prezentowany mebel odpowiada opisowi komody, która do 1795 r. znajdowała się w zamkowej sypialni Stanisława Augusta: "Duża komoda a la régence z drewna indyjskiego, pokryta markieterią w kwiaty, bogato zdobiona brązem złoconym w ogniu, z blatem z marmuru breche d’Alep" (Inwentarz Zamku Królewskiego w Warszawie z 1795..., s. 39). Można dodać, że mianem drewna indyjskiego określano ówcześnie każde drewno egzotyczne.
…
Czytaj więcej