Wróć do poprzedniej strony

Dodaj do ulubionych
Podstawowe informacje

Fotel tronowy Stanisława Augusta

Kamsetzer, Jan Christian (1753-1795) (projektant)
ZKW/2126
Miejsce powstania/znalezienia
Warszawa (Polska) (miejsce powstania)
Datowanie
ok. 1786
Technika
stolarka, rzeźbienie, złocenie na gruntach, tapicerowanie
Tworzywo
brzoza, lipa (zwieńczenie), sosna (elementy wzmacniające konstrukcję), złoto płatkowe, tkanina, włosie
Rodzaj
fotel tronowy
Rozwiń
Dział
Meble
Właściciel
Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum
Wymiary
172 x 94,5 x 69 cm
Bibliografia
Choynowski Maciej, Ornamenta regia - fotele tronowe Stanisława Augusta, "Kronika Zamkowa", z. 1-2(65-66), Zamek Królewski w Warszawie 2013
Opis tekstowy

Fotel tronowy Stanisława Augusta

Kamsetzer, Jan Christian (1753-1795) (projektant)
ZKW/2126
Klasycystyczny fotel tronowy z prostokątnym oparciem zwieńczonym kartuszem herbowym Stanisława Augusta pod koroną królewską. W narożach oparcia sterczyny w formie orłów. Kartusz podtrzymują uskrzydlone personifikacje Sprawiedliwości i Pokoju - boginie Justitia i Pax. Części drewniane mebla są podrzeźbiane i złocone, dekorowane ornamentami z liści akantu, lauru i dębu. Nogi fotela są proste, tralkowe, kanelowane. Środek oparcia i siedzisko wypełnia tapicerka pokryta czerwonym adamaszkiem z podwójnym galonem o różnej szerokości. Mebel należy stylistycznie do grupy trzech zachowanych królewskich siedzisk, różniących się wielkością, których pierwowzorem był zapewne fotel wykonany ok. 1785-1786 do Sali Tronowej (Nowej Audiencjonalnej) w Zamku Warszawskim, zaginiony po 1944 r. Wspomniane meble reprezentują nowy typ ceremonialnych siedzisk stanisławowskich z ostatniej dekady panowania króla, w których zrezygnowano z rokokowo-barokowej dekoracyjności na rzecz prostej, klasycznej formy i konstrukcji. Zachowały się dwa niesygnowane projekty tronów autorstwa Jana Krystiana Kamsetzera, które dokumentują kolejne etapy dochodzenia do ostatecznej wersji siedzisk (Gab. Ryc. BUW, inw. G.R. 2064, 2066). Cechą charakterystyczną dla tej grupy tronów jest prostokątne oparcie z szerszym, górnym ramiakiem w formie belkowania, z dekoracyjnym fryzem i profilowanym gzymsem – idea nawiązująca do antyku, zaczerpnięta jednak najpewniej z renesansowych siedzisk (np. projekty J.A. du Cerceau), znanych w tym czasie głównie z ikonograficznych przekazów. Takie właśnie rozwiązanie zaproponował w latach 1749-1755 William Chambers. Trzeba jednak podkreślić, że w 2. poł. XVIII w. było to rozwiązanie rzadko spotykane, zwłaszcza przy fotelach tronowych, które dopiero w czasach empiru zyskało na popularności. Ze względu na enigmatyczność opisów inwentarzowych mebli zamkowych w XVIII i XIX wieku, oraz na szczątkowe zachowanie się oznaczeń własnościowych na samych meblach, nie można, niestety, ustalić, w jakich wnętrzach były wspomniane meble eksponowane. Z archiwalnych informacji wiadomo np., że do stałego wyposażenia zrealizowanej w 1786 Sali Tronowej, prócz fotela i taboretu służyły jeszcze: ,,le second fouteuil et 3 Chaises", zapewne przeznaczone dla osób, którym monarcha udzielał audiencji. Identyfikację mebli utrudnia też fakt, że zachowało się osobno tylko jedno, oryginalne zwieńczenie fotela. Wydaje się, że omawiany mebel można identyfikować z fotelem, który w 1886 znajdował się w Magazynie zamkowym i określany był jako ,,większy" w stosunku do identycznie dekorowanego, mniejszego siedziska tronowego. Mebel w latach wojen światowych był wywożony do Rosji (1915-1922) i do Muzeum Narodowego w Warszawie (1939-1945), skąd ponownie przekazany został do Zamku w 1984 r. W tym czasie wymieniono na nim tapicerkę i tkaninę obiciową oraz dodano zwieńczenie inspirowane projektem Kamsetzera.
Czytaj więcej
Wystawy

Fotel tronowy Stanisława Augusta

Kamsetzer, Jan Christian (1753-1795) (projektant)
ZKW/2126