Anetka Tyszkiewiczówna siedzi w parku pod drzewem i szkicuje. Za nią, w tle, rozciąga się rozległy krajobraz. Słońce zachodzi, a na niebo rozpościerają się ciemne chmury. Anetka odwraca się na chwilę w naszym kierunku. Czy właśnie jej przeszkodziliśmy? Josef Grassi, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, był wziętym portrecistą polskiej arystokracji. Pracę dla kręgu towarzyskiego księcia Józefa Poniatowskiego rozpoczął w swoim rodzinnym mieście. Później spod jego pędzla wyszły portrety takich osobistości, jak Stanisław Kostka Potocki czy Tadeusz Kościuszko. Choć na przełomie lat 80. i 90. XVIII w. artysta przebywał w Polsce, to jednak portret Anetki, siostrze¬nicy księcia Józefa, namalował już po powrocie do Wiednia. Co ciekawe, w latach poprzedzających powstanie portretu Josef Grassi uczył Anetkę rysunku. Byłą uczennicę utrwalił zatem w trakcie zajęcia, które na pewien czas ich połączyło. Grassi często malował kobiety otoczone różnymi przedmiotami jako komentarzem do ich zajęć i zainteresowań. Dobrze urodzone młode kobiety uczyły się w tym czasie grać na instrumentach i rysować, chętnie podróżo¬wały i pisały modne wówczas pamiętniki. Podobnie czyniła Anna Maria Tyszkiewicz (1779–1867) zwana potocznie Anetką, dziedziczka wielkich fortun: Tyszkiewiczów – ze strony ojca, Ludwika Skumina Tyszkiewicza (1750–1808) – i Poniatowskich – ze strony matki, Konstancji Poniatowskiej (1759–1830), królewskiej bratanicy. Jej portret jest jednak szczególny przynajmniej z jednego względu – to niemal kompozycyjne powtórzenie znanego autoportretu Grassiego. Oboje ukazani są na siedząco i do wysokości kolan, patrzą uważnie na widza, a w rękach trzymają teczki z położonymi na nich kartkami papieru i obsadki na węgiel lub kredkę. W tle każdego z portretów widoczny jest krajobraz. Portret Anetki zdaje się bliski autoportretowi malarza właśnie ze względu na ukazanie pasji, jaka łączyła portretowaną i artystę. Portret siedemnastoletniej Anny Marii Tyszkiewicz tchnie duchem nadchodzącego romantyzmu. Młoda kobieta siedzi samotnie w parku, a nad nią widać groźne chmury. Ubrana jest tylko w lekką suknię niedbale przewiązaną w pasie szarfą. Na głowie ma orientalizujący turban, wskazujący na fascynację epoki Bliskim Wschodem. Anetka rysuje, nie zważając na pogodę, a być może właśnie z niej czerpiąc natchnienie. W romantyzmie szczególnie podkreślano związek jednostki z naturą, wręcz powinowactwo obu. Natura zachwycała, inspirowała, wpływała na uczucia odbiorcy. Anetka doskonale wpisywała się w ten nurt kulturowy, także przez projektowanie romantycznych ogrodów w swoich posiadłościach: na Mokotowie, w Natolinie i Zatorze k. Krakowa. Anetka, która wyjdzie za mąż dziewięć lat po stworzeniu tego portretu, będzie kobietą wiodącą prym na salonach, odbywającą podróże do Paryża i Włoch. Jej portret będzie towarzyszył rodzinie Potockich przez kolejne dziesięciolecia i przetrwa tragiczne wydarzenia, w tym pożar pałacu Potockich w Jabłonnie w 1944 r. Jest szczególnym zrządzeniem losu, że portret Anetki ocalał do naszych czasów. Był ukrywany po II wojnie światowej, a dzięki życzliwości spadkobierców sportretowanej został zaprezentowany szerokiej publiczności na wystawie w 2012 r. Od 2018 r. stanowi ozdobę kolekcji Zamku Królewskiego w Warszawie.