Witamy na stronie Cyfrowej Kolekcji Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum.
Prezentujemy Państwu nasz elektroniczny katalog zachęcając do zapoznania się z jedną z najcenniejszych kolekcji sztuki w Polsce. Udostępniamy fotografie dzieł, które można oglądać we wnętrzach Zamku na naszej stałej ekspozycji, jak również takie, których na co dzień nie pokazujemy ze względu, na stan zachowania lub charakter ekspozycji (m.in. w zbiory grafiki i rysunku). Na stronie Cyfrowej Kolekcji można znaleźć najbardziej charakterystyczne dla naszych zbiorów zabytki reprezentujące różne dziedziny sztuki i najwyższą klasę artystyczną. Stanowią one reprezentatywną grupę dzieł sztuki nowożytnej polskiego i europejskiego dziedzictwa kulturowego.
Cyfrowa Kolekcja Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum to katalog zawierający zarówno fotografie jak i ich merytoryczny opis. Strona została skonstruowana w sposób dzielący wyszukiwanie na poszczególne panele. Można odnaleźć na niej najnowsze zabytki wzbogacające kolekcje Zamku, jak również takie, które wcześniej nie były prezentowane w formie online. Odpowiednio dobrane i opisane kategorie oraz dostosowane do użytkownika filtry pozwalają na szybkie i intuicyjne wyszukiwanie. Korzystając z zakładki moje studio mogą Państwo za każdym razem wrócić do swojej własnej kolekcji ulubionych dzieł sztuki, dodając je wcześniej do ulubionych za pośrednictwem specjalnego przycisku z ikonką serduszka.
Cyfrowa Kolekcja Zamku Królewskiego w Warszawie - Muzeum ma służyć przede wszystkim celom poznawczym i edukacyjnym. Chcielibyśmy z jej pomocą upowszechniać wiedzę o zbiorach naszego muzeum. W tym celu opisy dzieł zaopatrzyliśmy w słowa kluczowe, dzięki którym przeszukiwanie kolekcji według haseł opisowych jest efektywniejsze. Dodatkowo maja Państwo możliwość korzystania z tradycyjnej wyszukiwarki oraz ustawień zaawansowanych.
Niektóre z opisów mogą być niepełne lub ulegną zmianie, bowiem stale trwają prace badawcze nad zgromadzonymi dziełami oraz nad serwisem. Katalog będzie stale uzupełniany o nowe fotografie, opisy oraz zaopatrzony w narzędzia, umożliwiające kreatywne wykorzystanie wizerunków dzieł.
Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z Cyfrową Kolekcją Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum.
Malarstwo
W kolekcji malarstwa Zamku Królewskiego w Warszawie znajduje się obecnie ponad 800 obrazów, w tym niemal 200 dzieł należących do Fundacji Zbiorów im. Ciechanowieckich. Prócz tego Zamek posiada zbiór blisko 300 miniatur, z których niewielka część jest własnością wspomnianej Fundacji, a także kilka obrazów złożonych w depozycie przez Fundację Teresy Sahakian.
Podstawą dzisiejszej kolekcji jest grupa około 100 obrazów historycznie związanych z Zamkiem, które w XVIII w. należały do królewskiej galerii Stanisława Augusta. W czasie II wojny światowej wiele z tych dzieł było przechowywanych w Muzeum Narodowym w Warszawie, dzięki czemu udało się je ocalić od zniszczenia bądź rabunku. Po odbudowie Zamku, w latach 1980-84 stopniowo wracały do zrekonstruowanych wnętrz.
Do tej bezcennej grupy dzieł należą przede wszystkim 3 zespoły obrazów zamówionych przez Stanisława Augusta, które przeznaczono do udekorowania zamkowych apartamentów: 22 widoki Warszawy pędzla Bernarda Bellotta zw. Canalettem do Przedpokoju Senatorskiego (dziś Sala Canaletta), 10 portretów sławnych Polaków oraz 6 płócien o tematyce historycznej do Sali Rycerskiej, a także 22 wizerunki władców Polski do Pokoju Marmurowego.
Do historycznego wyposażenia Zamku zaliczają się również obrazy, które trafiły tu między I a II wojną światową i były częścią Zbiorów Państwowych Rzeczypospolitej Polskiej. Po II wojnie światowej zostały zdeponowane w Muzeum Narodowym w Warszawie, które przekazało część z nich Zamkowi w połowie lat 90. XX w.
Istotną część kolekcji malarstwa Zamku stanowią dary, które były składane przez osoby prywatne (z Polski i zza granicy), instytucje i rządy państw od 1971 r., czyli od momentu podjęcia decyzji o odbudowie Zamku. Lista prywatnych darczyńców obejmuje ponad 70 nazwisk, jednak najistotniejszym w historii naszego muzeum był niewątpliwie dar Profesor Karoliny Lanckorońskiej z 1994, dzięki któremu do Zamku trafiły dwa obrazy Rembrandta pochodzące z królewskiej galerii Stanisława Augusta.
Nie można również pominąć bardzo ważnej części kolekcji, jaką są obrazy zakupione po 1971 r. na rynku sztuki i od kolekcjonerów prywatnych. Najwyższej klasy dzieła mistrzów dawnego malarstwa europejskiego wspaniale uzupełniają wystrój zamkowych wnętrz, szczególnie tych których odtworzenie nie było możliwe z powodu strat wojennych.
Rzeźba
Kolekcja rzeźby Zamku Królewskiego stanowi bogaty zbiór, na który składają się dzieła powstałe w różnych okresach (od antyku do czasów współczesnych) i o różnorodnej proweniencji. Najważniejszą część kolekcji stanowią rzeźby zamówione przez króla Stanisława Augusta do wyposażenia, urządzanych w latach jego panowania, sal w Apartamencie Wielkim Zamku: Pokoju Marmurowego (personifikacje Pokoju i Sprawiedliwości), Sali Rycerskiej (dwadzieścia dwa popiersia wybitnych Polaków, Sława i Chronos), Sali Wielkiej (figury Minerwy, Apollina i rzeźbiarska supraporta z portretem monarchy w medalionie) i Sali Tronowej. Rzeźby te w większości były dziełem André Lebruna – kierującego dworską pracownią rzeźby (tzw. Skulptornią) oraz współpracującego z nim Giacomo Monaldiego; niektóre zostały zamówione przez króla w pracowniach rzymskich.
Oprócz wyżej wymienionych w kolekcji znalazły się dzieła wielu innych artystów, reprezentujących wszystkie najważniejsze europejskie ośrodki rzeźbiarskie, szczególnie czasów późnego renesansu, baroku, klasycyzmu i XIX-wiecznego realizmu. Podziwiać możemy przykłady rzeźby rzymskiej, toskańskiej, weneckiej, francuskiej, angielskiej, bawarskiej oraz realizacje artystów polskich bądź tworzących w naszym kraju. Na wymienienie zasługują prace: Wiktora Polearcha Brodzkiego, Francisa Girardona, Domenico Guidiego, Justusa Le Courta, Jean-Antoina Houdona, Tomasza Oskara Sosnowskiego, Jana Szczepkowskiego, Pierre'a Vaneau, Edwarda Wittiga, Gustawa Zemły i in. W grupie rzeźb o nieustalonym jeszcze autorstwie licznie reprezentowane są dzieła o niewielkich rozmiarach (figurki i plakiety), wykonane z brązu (niekiedy złoconego), marmuru, drewna polichromowanego i kości słoniowej. W zamkowym lapidarium przechowywane są m.in. rzeźby powstałe jako dekoracja architektoniczna, w tym figury zdobiące niegdyś wschodnią elewację Zamku, wzniesioną w latach 40. XVIII w. (zachowane fragmentarycznie).
Zamkowa kolekcja rzeźby była i jest wzbogacana w różny sposób – dzieła trafiały tutaj zarówno na drodze zakupu, jak darowane przez osoby prywatne lub delegacje oficjalne (wymienić należy bogaty dar rządu RFN z 1980 r.).
W Zamku mieszczą się także zbiory rzeźby dwóch fundacji: Zbiorów im. Ciechanowieckich i Teresy Sahakian.
Rysunek
Zbiór rysunków w Zamku Królewskim w Warszawie jest ściśle związany z darami dla odbudowywanej, a następnie już powstałej rezydencji. Donacje stanowią blisko 80 procent liczącej obecnie ponad 530 obiektów kolekcji. Na szczególną uwagę zasługuje 282 rysunków, będących niezwykle szczodrym darem Fundacji Zbiorów im Ciechanowieckich. W gronie hojnych ofiarodawców znalazła się również Wanda Wolska-Conus, która podarowała Zamkowi blisko 100 rysunków autorstwa dawnych mistrzów europejskich, niegdyś należących do paryskiej kolekcji Eugenii i Jana Żarnowskich. Szczególne miejsce w zbiorze zajmują dary państwowe w postaci dwóch bezcennych poloników: Rolka sztokholmska (przekazana w 1974 r. przez rząd szwedzki) oraz Modlitewnik królowej Bony (pozyskany dla Zamku w 1933 r. przez prezydenta Ignacego Mościckiego).
Zamkowa kolekcja rysunku jest artystycznie niejednorodna. Prezentuje szerokie spektrum technik artystycznych – zarówno tych powszechnie kojarzonych ze sztuką rysunkową (ołówek, kredka, węgiel, sangwina, pastel, pióro i tusz), jak i form funkcjonujących na pograniczu rysunku i malarstwa (akwarela, gwasz, tempera), dla których wspólnym mianownikiem jest podłoże, czyli papier. Wśród składających się na kolekcję dzieł znajdują się prace autorstwa artystów obcych (m.in. Giulio Romano, Domenico da Campagnola, Dirka Stoopa, Sebastiano Ricciego czy Giovanniego Antonio Guardiego,) oraz twórców polskich lub w Polsce działających (m.in. Zygmunta Vogla, Aleksandra Orłowskiego, Jana Matejkę, Stanisława Wyspiańskiego). W ostatnich latach zbiór został wzbogacony o dzieła XVIII-wiecznych mistrzów francuskich (Jean-Pierre Norblina de la Gourdaine, Victora Louisa, , Jean-Battiste Pillementa czy Jean-Louis Prieura), które zakupiono na rynku antykwarycznym. Kolekcja rysunków jest również bardzo zróżnicowana pod względem ikonograficznym. Wśród obiektów znajdują się prace o tematyce historycznej, mitologicznej i biblijnej, pejzaże, widoki miast, sceny rodzajowe, portrety i studia postaci. Na uwagę zasługują również zgromadzone varsaviana, w szczególności kompozycje bezpośrednio związane z Zamkiem. Tworzące kolekcję rysunki to nie tylko staranie zakomponowane dzieła, będące dojrzałym owocem artystycznej koncepcji. Często to spontaniczne studia i szkice, mające charakter swobodnej notatki – dziś bezcenny dokument procesu twórczego i ślad spontanicznego gestu artysty.
Grafika
Zbiory Graficzne liczą obecnie ponad 2500 obiektów. Kolekcja została podzielona tematycznie. Najliczniej reprezentowany jest zbiór portretów, gromadzony głównie pod kątem ikonografii królewskiej oraz osób związanych z historią Polski. W zbiorze wydzielono również tematy obejmujące sceny historyczne, uroczystości dworskie, sceny rodzajowe, literackie, biblijne i mitologiczne. Kolejne działy to widoki miast i zbiory kartograficzne. Kolekcję uzupełniają traktaty architektoniczne, wzorniki i stare druki.
Ozdobę kolekcji stanowi Orzeł Treterowski, miedzioryt Tomasza Tretera wykonany w 1588 r. Kolejny unikat to anonimowa rycina powstała po 1764 r, ukazująca Stanisława Augusta w stroju polskim. Wśród przedstawień wydarzeń historycznych warto wspomnieć o niezwykle rzadkiej rycinie Józefa Łęskiego według rysunku Jean-Pierre Norblin de la Gourdaine, Dzień Trzeciego Maja 1791 z 1792 r, czy o efektownym przedstawieniu Zaślubiny Marii Leszczyńskiej i Ludwika XV, Françoisa-Gérarda Jollaina z 1726 r. Wśród starych druków znajduje się m.in. Icones familiae ducalis Radivilianae ex originalibus…, Marcina Franciszka Wobe z 1758 r. Oprócz zakupów, kolekcja składa się przede wszystkim z obiektów podarowanych przez osoby prywatne do odbudowanego Zamku Królewskiego. Zbiór uzupełniło też kilka istotnych dla niego donacji pani Marii Wolskiej Conus, Marii Danilewicz Zielińskiej (w tym słynny zbiór kartograficzny dr Adama Kazimierza Zielińskiego), Mary Margaret Piłsudskiej, Janiny Marii Konczackiej.
W Zamku mieszczą się także zbiory grafiki dwóch fundacji: Zbiorów im. Ciechanowieckich i Teresy Sahakian.
Meble
Licząca ok. 2592 obiektów kolekcja mebli artystycznych w Zamku Królewskim ma cechy zbioru przeznaczonego do konkretnych, historycznych wnętrz rezydencji. Dlatego ilościowo dominują w niej meble z XVIII-XX w., stanowiące wystrój zamkowych apartamentów i dawnych pomieszczeń urzędniczo-gospodarczych.
Niewątpliwie najcenniejszą część kolekcji stanowią meble, które zostały uratowane z apartamentów króla Stanisława Augusta (1764-1795), po całkowitym zniszczeniu Zamku przez Niemców w czasie II wojny światowej. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują trzy fotele tronowe, taborety oraz zespół konsol i stołów konsolowych – dzieł warszawskich serwitorów króla. Z darów dla monarchy trzeba koniecznie wymienić paryski stolik z porcelanowym blatem ofiarowany ok. 1780 r. przez hr. d'Artois, brata króla Francji Ludwika XVI, oraz parę rzymskich stołów konsolowych z mozaikowymi blatami – darów z ok. 1786 r. nuncjusza papieskiego Ferdynanda Marii Saluzzo.
Zachowały się również pojedyncze meble oraz zespoły siedzisk należące do wyposażenia Zamku w XIX i XX w., np.: neorokokowe stoliki i fotele z Sali Dawnej Audiencjonalnej, komplet złoconych krzeseł z wyposażenia Sali Wielkiej oraz meble z gabinetu prezydenta Ignacego Mościckiego, zakupione dla niego w latach 1927-1929 w warszawskiej firmie Zdzisława Szczerbińskiego. W dwudziestoleciu międzywojennym uzupełniano także wyposażenie Zamku o meble z XVIII w., jak zachowane owalne stoły warszawskie i półokrągłe konsole, czy fotele sygnowane przez paryskiego ebenistę Jacoba.
Efektem decyzji z 1970 r. o odbudowie Zamku była społeczna akcja zbiórki darów dla nowej placówki muzealnej. W jej wyniku większość zgromadzonych w Zamku mebli to dary, zapisy i przekazy od osób prywatnych, firm, instytucji i rządów obcych państw, także dwóch
fundacji (Ciechanowieckich i Teresy Sahakian). Równolegle prowadzona była w kraju i zagranicą planowa akcja zakupów brakujących na polskim rynku zabytkowych mebli, którą w dużej mierze koordynował z Londynu prof. Andrzej Ciechanowiecki. Do cenniejszych pozyskań można zaliczyć unikalny zespół rokokowych boazerii z nieistniejącego pałacu Lubomirskich-Tarnowskich w Warszawie (ok. 1750 r.), którego częścią są dwie złocone konsole (obecnie wystrój apartamentu ks. Stanisława). Wnętrza saskie znacząco wzbogacił dar Niemieckiej Republiki Demokratycznej, składający się ze stołów konsolowych i komód, z których część ozdobiona jest szyldami z herbami Rzeczypospolitej i Saksonii z cyfrą i koroną królewską.
Charakteryzując meble według czasu i miejsca ich powstania, to najliczniejszy zbiór stanowią meble polskie od 2 poł. XVII w., reprezentujące takie ośrodki jak Gdańsk, Elbląg, Warszawa, Lwów i region południowo-wschodni, kojarzony z manufakturami kolbuszowskimi. Francję reprezentują obiekty od 2 poł. XVII w., w tym 18 mebli sygnowanych przez paryskich ebenistów z XVIII w., po firmy z przełomu XIX/XX w. (Beurdeley, Jansen). Kraje niemieckie reprezentowane są meblami od końca XV w., wśród których warto wymienić słynną szafę na broń ks. Brunszwiku z ok. 1730 r. Meble włoskie z XVI-XIX w. otwiera zespół obiektów renesansowych, w tym monumentalna florencka szafa archiwalna. Ponadto reprezentowane są większe ośrodki jak Rzym, Wenecja, Neapol, czy regiony – Lombardia, Parma. Meble niderlandzkie rozpoczynają holenderskie obiekty z poł. XVII w. (szafy, siedziska, stoły), a kończą belgijskie meble okresu historyzmu (XIX w.). W kolekcji znajdują się rzadko spotykane w zbiorach polskich przykłady mebli portugalskich (XVII-XVIII w.) i węgierskich (k. XVIII w.-XIX w.).
Ceramika
Kolekcje ceramiki i szkła Zamku Królewskiego w Warszawie powstają od lat 70. XX w. Ich trzon stanowią eksponaty z legatu Tadeusza Wierzejskiego z 1974 r., ale znajdują się w nich także wyroby z wcześniejszych zbiorów zamku: z czasów Stanisława Augusta pochodzi tzw. waza etruska, jedna z czterech dekorujących w końcu XVIII w. Dawną Salę Audiencjonalną, a zapewne też niektóre wazony fajansowe z manufaktur warszawskich. Niemal wszystkie naczynia z majoliki włoskiej zostały natomiast zakupione do zamku w dwudziestoleciu międzywojennym.
Kolekcja ceramiki obejmuje różnorodne jej rodzaje: zwykłe masy gliniane, kamionkę, fajans i majolikę oraz porcelanę, wykonane w różnych ośrodkach, tak europejskich, jak i blisko- oraz dalekowschodnich. Do najcenniejszych wyrobów oprócz wyżej wymienionych należą: zespół porcelany chińskiej z kolekcji króla Augusta II, kilka naczyń z kamionki Böttgera; naczynia dekorowane scenkami chinoiserie, w tym unikatowy serwis podróżny do kawy i herbaty w oryginalnej kasecie oraz elementy ze słynnych serwisów: koronacyjnego króla Augusta III, hr. Aleksandra Józefa Sułkowskiego oraz łabędziego z manufaktury porcelany w Miśni; alegorie Czterech Kontynentów z porcelany wiedeńskiej, naczynia oraz figurki biskwitowe z porcelany sewrskiej z końca XVIII w.; najliczniejszy w Polsce zespół 12 naczyń z serwisu sułtańskiego z Królewskiej Manufaktury Fajansu w Belwederze, popiersie Marka Aureliusza z kamionki bazaltowej Wedgwooda, a także naczynia z porcelany ćmielowskiej z serwisu prezydenta Mościckiego.
W Zamku przechowywane są także zbiory ceramiki dwóch fundacji: Zbiorów im. Ciechanowieckich i Teresy Sahakian.
Szkło
Kolekcja szkła Zamku Królewskiego w Warszawie to wyroby powstałe między końcem XVII a połową XX w. Około jedną trzecią stanowią szkła polskie, wśród nich najcenniejsze wielkie kielichy toastowe zdobione herbami szlacheckimi i jeden związany z królem Augustem III, pochodzące z czołowych osiemnastowiecznych manufaktur polskich: lubaczowskiej i nalibocko-urzeckiej. Cennymi zabytkami jest zespół osiemnastowiecznych szkieł śląskich: grawerowanych pucharków i czarek na cukry oraz trzy puchary z dwuściennymi medalionami ze słynnego warsztatu Johanna Sigismunda Menzla w Cieplicach. Zbiory obejmują także wyroby z hut czeskich, o zróżnicowanej technologii i dekoracji: rytowane; dwuścienne ze złoceniem – tzw. Zwieschengoldglas oraz szkła warstwowe i powlekane warstwą kolorowej lazury bądź lustru z 1. połowy XIX w. Wśród szkieł powstałych na terenach Niemiec wyróżnić należy obiekty związane z królami polskimi z dynastii Wettinów: Augusta II Mocnego i jego syna, Augusta III, zaś w zespole szkieł rosyjskich – puchar z monogramem carycy Elżbiety Pietrownej. W zbiorach zamkowych znajduje się grupa szkieł masońskich, przykłady XIX-wiecznego historyzmu oraz zwierciadła.
W Zamku mieszczą się także zbiory szkła dwóch fundacji: Zbiorów im. Ciechanowieckich i Teresy Sahakian.
Tkaniny
Tkaniny przechowywane w Zamku Królewskim należą do zbiorów własnych Zamku, zbiorów Fundacji im. Ciechanowieckich oraz Fundacji Teresy Sahakian.
Najstarszą część kolekcji tworzą tapiserie z XVI-XVIII w, wśród nich wykonane w warsztatach brukselskich i francuskich.
Na uwagę zasługuje kolekcja pasów kontuszowych ilustrująca dorobek najważniejszych wytwórni czynnych na terenach Rzeczypospolitej: Nieświeża, Słucka, Kobyłki, Lipkowa, Grodna, oraz kilka egzemplarzy wykonanych w Lyonie.
Bardzo ważna dla polskiej sztuki zdobniczej, jest grupa osiemnastowiecznych kobierców wełnianych powstałych w wytwórniach polskich. Należą do nich m.in. kobierce z herbem Radziwiłłów, wykonane w manufakturze Radziwiłłów w Połonnem lub Boracinie oraz kobierzec z motywem kosza z kwiatami, wykonany zapewne w manufakturze Potockich w Tulczynie.
Na uwagę zasługuje także pochodzący z 1 poł. XVIII w. płot namiotu, wykonany zapewne w wytwórni polskiej (być może w Brodach).
W Zamku znajduje się bardzo liczny zbiór tkanin wschodnich, przede wszystkim kobierców. Część z nich należy do zbiorów własnych zamku, jednak najważniejszy zasób stanowią zabytki z kolekcji Fundacji Teresy Sahakian. W grupie tej reprezentowane są kobierce z najważniejszych ośrodków tkackich Wschodu: perskie, anatolijskie, środkowoazjatyckie, chińskie oraz – stanowiące najliczniejszą grupę – kobierce kaukaskie. Większość tkanin pochodzi z XIX w. Ozdobę kolekcji stanowi tzw. kobierzec smoczy z ok. 1700 r.
Część kolekcji eksponowana jest we wnętrzach Apartamentów na I piętrze i w Galerii na parterze. Kobierce wschodnie prezentowane są na wystawie stałej w pałacu Pod Blachą.
Metale
Kolekcja metali zawiera w sobie przedmioty pochodzące z dawnych zbiorów zamkowych, ocalone we wrześniu 1939 przez pracowników Muzeum Narodowego, wywiezione w czasie okupacji, a następnie rewindykowane po klęsce Trzeciej Rzeszy. To część szczególnie cenna, stanowiąca o ciągłości historycznej kolekcji. Drugi ważny składnik zamkowego zbioru to dary osób prywatnych i instytucji, a nawet państw, ofiarowywane szczególnie licznie w latach 70. i 80. do odbudowywanego wówczas Zamku. Trzeci z komponentów kolekcji stanowią zakupy dokonywane na rynku antykwarycznym od momentu podjęcia decyzji o restytucji Zamku.
Z historycznych zbiorów Zamku z pewnością należy wymienić przedmioty z brązu złoconego zamawiane przez Stanisława Augusta. W ramach niezrealizowanego ostatecznie projektu przebudowy wnętrz zamkowych z 1765 r., autorstwa francuskiego architekta Victora Louisa, wykonano w Paryżu niektóre przewidziane owym projektem przedmioty dekoracyjne. Z tego zamówienia zachował się komplet sześciu ogromnych kandelabrów-kadzielnic w formie trójnogów, który dziś zdobi Salę Balową. Wykonano je w Paryżu, w pracowni znakomitego brązownika Philippa Caffieriego w latach 1766-68. W tym samym czasie w pracowni Jeana-Louisa Prieura powstał komplet sześciu kandelabrów z figurami orłów, z którego dwa zachowane kandelabry zdobią Salę Tronową. Z okresu budowy Sali Rycerskiej pochodzą dwie apliki w formie gałęzi laurowych, symboliką nawiązujące do podniosłego przesłania ideowego tego wnętrza. Powstały w Dreźnie, w pracowni Johanna Christiana Neubera, według nadesłanych z Warszawy projektów Jana Christiana Kamsetzera.
W zbiorze sreber znajdujemy przede wszystkim naczynia roboty warszawskich złotników XVIII i XX wieku, w tym pokaźny zespół sreber z legatu Marii i Bogdana Suchodolskich. Są to dzieła takich mistrzów jak Marcin Holke, Teodor Pawłowicz, Szymon Stanecki, Antoni Schoenmetzler, Józef Skalski, Johann Georg Bandau, Karol Filip Malcz.
W ciągle uzupełnianej kolekcji biżuterii znajdziemy pierścienie sygnetowe i pieczęcie rodzin polskich, tabakierki i medaliony portretowe. Wyróżnić należy piękną tabakierę, zapewne warszawskiej roboty, z miniaturą portretową księcia Stanisława Poniatowskiego oraz niedawno zakupioną tabakierę podarunkowa z portretem Stanisława Augusta i puttami z atrybutami władzy, wykonaną w Miśni w 1766 r.
W Zamku mieszczą się także zbiory metali dwóch fundacji: Zbiorów im. Ciechanowieckich i Teresy Sahakian.
Bliską uzyskania stopnia skompletowania, który można by uznać w kilku zakresach za reprezentatywny dla okresu: początek XVII – 1 połowa XIX w., jest kolekcja zegarów. Symbolami losu nie tylko tej kolekcji są ocalałe fragmenty zegara z Wieży Zygmuntowskiej i zegara rotacyjnego z Sali Tronowej oraz monumentalnego zegara dźwiganego przez Chronosa w Sali Senatorskiej, którego mechanizm nie przetrwał. zachowane zegary, w tym złocone zamkowe kartele i kompozycje figuralne, nabyte dla Zamku w czasach Królestwa Polskiego a także spektakularne dary – m. in Tadeusza Wierzejskiego i Andrzeja Ciechanowieckiego, w tym zegary podłogowe i kominkowe prezentowane są jako trwale wpisane we wnętrza. Stworzona po podstaw kolekcja zegarów kaflowych, powstałych i na ziemiach Rzeczypospolitej, zasilona też przekazami i depozytami obu fundacji, wymaga jedynie kilku uzupełnień. Koniecznym wyzwaniem jest też pozyskanie większej liczby czasomierzy z okresu panowania dynastii saskiej.
Na szczególne podkreślenie zasługuje ogromny, i tym cenniejszy, że nieustający wkład te właśnie kolekcjeP darczyńców – rodaków, którzy przekazali setki darów, jakże często najcenniejszych pamiątek, które udało im się ocalić wichrach dwóch poprzednich stuleci.
Militaria
Zamek Królewski w Warszawie od 2020 roku prezentuje na stałej ekspozycji cenną Kolekcję Militariów . Od czasów późnego średniowiecza poprzez wiek XVI, XVII i XVIII Zamek jako siedziba książąt mazowieckich a potem królów polskich był w posiadaniu broni białej, palnej i uzbrojenia ochronnego. Jak każda twierdza był przygotowany na odparcie przeciwnika. Do tego celu służyła prosta broń zwykłych żołnierzy, ale i bardziej zbytkowne uzbrojenie, dworzan, królewskich oficerów, a także samych władców. Historia Zamku w XVII wieku pokazuje, iż losy twierdzy nieodłącznie związane są z uzbrojeniem i jego praktycznym użyciem. Obok przeznaczenia wojennego broń i zbroje pełniły także funkcje ceremonialne, paradne, dekoracyjne, obyczajowe i pojedynkowe. Broń była także nieodłącznym elementem stroju władcy, rycerza i szlachcica. Wpisywała się w kanon epoki średniowiecza i epoki nowożytnej.
Eksponaty pochodzą ze zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie, Fundacji Ciechanowieckich, ze zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie ora kolekcji prywatnych. Na Kolekcję Militariów Zamku Królewskiego w Warszawie składa się interesujący zbiór broni białej, palnej i uzbrojenia ochronnego z XVI, XVII i XVIII stulecia. W śród nich zdecydowane należy wyróżnić miecz Orderu Orła Białego wykonany na koronację Stanisława Augusta Poniatowskiego, unikatowy rapier typu pappenheimer z motywem ukoronowanego orła, pierwszą parę pistoletów, jaka opuściła Królewską Manufakturę Broni Palnej w Kozienicach - są to jedyne egzemplarze pistoletów kozienickich na świecie. W kolekcji Zamek posiada także rzadką głownię szablową z warsztatów Ormian lwowskich zdobioną złotem i kamieniami, głownię szabli „zygmuntówki”, uzbrojenie husarskie w postaci szabel, kolczug i napierśników, a także polskie i tureckie karabele. Drugą część Kolekcji Militariów Zamku Królewskiego w Warszawie tworzy uzbrojenie z epoki napoleońskiej – szable, pałasze, lance, karabiny, pistolety a także blachy z czapek. Kolekcja Militariów Zamku Królewskiego w Warszawie cały czas się rozrasta i wzbogaca o nowe eksponaty uzbrojenia.
Numizmaty
Kolekcja Gabinetu Numizmatycznego liczy ponad 15000 obiektów, przede wszystkim monet, ale także medali, banknotów oraz odznaczeń pochodzących w głównej mierze z darów i zakupów dokonywanych w ostatnich trzydziestu latach. Profil zbiorów Gabinetu Numizmatycznego obejmuje przede wszystkim numizmaty polskie oraz z Polską związane, a jego trzonem pozostają dwa zwarte zespoły ofiarowane Zamkowi Królewskiemu po odtworzeniu Gabinetu Numizmatycznego w 1982 roku – kolekcja monet i medali polskich gen. Jerzego Węsierskiego (dar Ruth Węsierskiej oraz Zofii Sharnagiel) oraz kolekcja medali Stanisława Gawrońskiego z Szukli (dar Jana Gawrońskiego z Rzymu). Spośród późniejszych donacji wymienić należy także kolekcję współczesnych medali polskich Jarosława Kuryłowicza (dar Włodzimierza oraz Marii Kuryłowiczów) oraz zbiór niezwykle cennych monet i medali Banku Handlowego w Warszawie SA. Zabytki zagraniczne reprezentuje natomiast przede wszystkim licząca ponad 500 egzemplarzy kolekcja monet złotych André van Bastelaera.
Osobną grupę stanowi zbiór zabytków o charakterze archeologicznym – monety ze znalezisk luźnych oraz skarbów. Kolekcja Gabinetu Numizmatycznego obejmuje około 30 depozytów (skarbów) pochodzących z różnych epok, wśród których najważniejsze to: jedenastowieczny skarb z okolic Konina, późnośredniowieczne depozyty z Krakowa oraz Łodzi oraz nowożytne skarby z Płośnicy, Warszawy-Grochowa, Lubiąża i Sandomierza.
Zbiory Gabinetu Numizmatycznego uzupełnia falerystyka reprezentowana przez wszystkie najważniejsze ordery polskie – Orła Białego, Świętego Stanisława, Virtuti Militari oraz Odrodzenia Polski.
W Zamku Królewskim w Warszawie przechowywany jest także zespół numizmatów Fundacji Zbiorów im. Ciechanowieckich.
Archeologia
Zespół Badań Archeologicznych Zamku Królewskiego w Warszawie prezentuje zabytki pozyskane w ramach badań archeologicznych prowadzonych w latach 1993-2014 r. Cała kolekcja obejmuje ogromny zbiór różnorodnych przedmiotów z różnych epok, począwszy od najstarszych z XIV wieku po wiek XX.
Sensacyjne odkrycie na dziedzińcu pałacu Pod Blachą reliktów fortyfikacji drewniano-ziemnych oraz fragmentu muru obronnego umożliwiło nam pozyskanie niezmiernie ciekawych artefaktów związanych z najstarszą warszawską siedzibą książąt mazowieckich. Potwierdzają one dobrze rozwinięte kontakty zagraniczne, tak z Europą Zachodnią jak i Wschodem. Nie zabraknie zabytków związanych z uzbrojeniem i kulturą rycerską, oraz życiem codziennym mieszkańców rezydencji.
Znaleziska z kolejnych epok będą reprezentowane przez przedmioty stanowiące „strzępki" przeszłości Zamku i ludzi z nim związanych. Kolekcja zabytków archeologicznych to również zrekonstruowane naczynia gliniane, skórzane buty, naczynia apteczne, butelki, fajki i wiele innych zabytków. Niejednokrotnie to dzięki tym nielicznym i mało spektakularnym przedmiotom udaje się odtworzyć nieznane historie z bogatych dziejów siedziby królewskiej.